Ucichł już gwar wieczornych rozmów, w pamięci pozostają miłe słowa, które padły na wernisażu, lecz czy można tak szybko opuścić kochane miejsca, gdy kolejny dzień wstał tak piękny, a tuż obok kwatery dwa wielkie kamieniołomy: Zachełmie i Wiśniówka. W Zachełmiu od 1987 roku nie jest już prowadzona eksploatacja, ale stało się o nim głośno w 2010 roku, gdy w magazynie Nature opublikowano artykuł dotyczący sensacyjnego odkrycia paleontologicznego.
Na powierzchni ławic dolomitów w wyrobisku odkryto tropy najstarszych kręgowców lądowych – tetrapodów, które były przodkami wszystkich późniejszych płazów, gadów, ptaków i ssaków zamieszkujących lądy. Dzisiaj kamieniołom Zachełmie jest rezerwatem przyrody nieożywionej, w którym chroni się „ścieżkę wydeptaną” przez wielkie gady, ale również niezgodność w ułożeniu warstw skalnych – nachylonych szarych dolomitów z okresu dewonu i leżących na nich poziomo czerwonych piaskowców z okresu permu i triasu. Patrząc na ściany dostrzeżemy dużą ilość form krasowych w postaci kominów i lejów, jak również skamieniałe formy szczelin z wysychania.
Z roku na rok kiedyś pionowe ściany wyrobisk zamieniają się w pochyłe zbocza, na które śmiało wkracza roślinność. W 2018 roku zsunęła się warstwa skalna ze szczelinami z wysychania. Rumowisko okruchów skalnych było chyba najpiękniejszą i największą galerią malarstwa abstrakcyjnego.
Migrujące roztwory mineralne stworzyły na powierzchniach fragmentów skalnych obrazy, których nie powstydziliby się wielcy abstrakcjoniści. Przecież szukali oni linii, plam, figur oderwanych od rzeczywistości, a modele tkwiły w… Zachełmiu.
Odwiedzam często tę skalną galerię, lecz już rzadko trafiają się skalne grafiki. Wielkie bloki skalne z roku na rok kruszeją, rozpadają się i giną skalne obrazy. Po skalnych zboczach desperacko wspinają się krzewy i drzewa wykorzystując każdą szczelinkę i trwa odwieczna walki natury żywej i nieożywionej.
Zobacz też: Miedzianka Góra Skarbów – wystawa Malownicze Świętokrzyskie W oczekiwaniu na światło, Wiosna – czas wyruszyć na kwiatki, Tam gdzie spacerowały tetrapody, Świętokrzyskie kamieniołomy, Wśród skał, Skalne abstrakcje, Powrót do lat minionych, Dlaczego kamień