Każdy kamieniołom jest niezwykłym kawałkiem geologii. Stojąc na dole tych wielkich wyrobisk naszym oczom ukazują się potężne warstwy skalne. Każda warstwa skalna jest jak książka, tylko trzeba umieć w niej czytać. Czasami znajdujemy w niej szczątki organiczne, które szepczą o dawnym świecie zwierząt i roślin. Pofałdowane i pocięte uskokami opowiadają o burzliwej historii tego wycinka Ziemi… Każdego dnia wydobycie odsłania inne fragmenty tej historii… Można ja studiować godzinami, dniami, a patrzenie na nie to tak jakby obserwować ruchome chmury, które przybierają tyle figur, kształtów.
Wpatrując się w ściany wyrobiska zapominasz czasami, że noga tonie w błocie, a tuż obok, gdzie jeszcze może wczoraj była kałuża, dzisiaj mokry pył popękał tworząc fascynujące wzory.
W skromnej skorupce z błotka
Żyła sobie istotka
Miała rączki i nóżki
I małe zręczne paluszki.
Ojojoj, małe zręczne paluszki…
Jest to to zjawisko wszechobecne, powszechnie obserwowane na wysychających kałużach, równinach zalewowych i brzegach jezior podczas suszy. Powstające pęknięcia, zwane „pęknięciami błotnymi” lub „strukturami z wysychania” tworzą układ szczelin naprężeniowych, które dzielą osad na cienkie pryzmatyczne kolumny. W rzucie z góry pęknięcia błotne tworzą spektakularne wielokątne wzory i mają zazwyczaj profil w kształcie litery V.
I w owej skorupce wiotkiej
Wiodła żywocik swój słodki.
Aż raz mruknęła – cholera!
To błotko mnie uwiera!
Pęknięcia błotne są charakterystyczne i łatwe do zidentyfikowania. Różnią się szerokością, głębokością i gęstością powierzchniową. Wielokąty błotne różnią się również rozmiarem i kształtem. Obserwujemy je jak tworzą się współcześnie, gdy błotnisty osad wysycha pod wpływem promieniowania słonecznego, ale można je znaleźć także w znacznie starszych skałach. To ilustruje zasadę aktualizmu, często podsumowaną jako „teraźniejszość jest kluczem do przeszłości”.
W 2021 r. łazik marsjański Curiosity misji NASA zarejestrował prawdopodobnie struktury z wysychania w obszarze Old Soaker…
Rozbiła błotko młotkiem
I łąkę pełną stokrotek,
I świat ujrzała słodki
A na niej mnóstwo innych istotek.…( Jacek Kaczmarski)
Zobacz też: Formy błotne Tam gdzie spacerowały tetrapody